จักบำรุงพระศาสดาด้วยความบำรุงอันประกอบด้วยเมตตา 1 ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ภิกษุผู้พิจารณาเห็นอานิสงส์ 6 ประการนี้แล เป็นผู้สามารถเพื่อไม่
กระทำเขตจำกัดในสังขารทั้งปวง แล้วยังทุกขสัญญาให้ปรากฏ.
จบทุติยอโนทิสสูตรที่ 8

อรรถกถาทุติยอโนทิสสูตร

พึงทราบวินิจในทุติยโนทิสสูตรที่ 8 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า เมตฺตาวตาย ความว่า ด้วยการปรนนิบัติ ประกอบด้วยเมตตา
ด้วยว่า พระเสขบุคคล 7 จำพวก ย่อมปรนนิบัติพระตถาคตเจ้า ด้วยการ
บำรุงประกอบไปด้วยเมตตา. ถึงพระขีณาสพ ก็เป็นผู้ปฏิบัติพระศาสดา
(เหมือนกัน).
จบอรรถกถาทุติยอโนทิสสูตรที่ 8

9. ตติยอโนทิสสูตร

ว่าด้วยอานิสงส์ที่ทำให้เกิดอนัตตสัญญา

[375] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้พิจารณาเห็นอานิสงส์ 6 ประการ
เป็นผู้สามารถเพื่อไม่กระทำเขตจำกัดในธรรมทั้งปวง แล้วยังอนัตตสัญญาให้
ปรากฏ อานิสงส์ 6 ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุพิจารณาเห็นอยู่ว่าเราเป็น
ผู้ไม่มีตัณหาและทิฏฐิในโลกทั้งปวง 1 ทิฏฐิอันเป็นเหตุให้กระทำความถือตัว

ว่าเราของเราจักดับ 1 ตัณหาอันเป็นเหตุให้กระทำการยึดถือว่าของเราของเรา
จักดับ 1 เราจักเป็นผู้ประกอบด้วยอสาธารณญาณ 1 เราจะเห็นเหตุด้วยดี 1
และจักเห็นธรรมที่เกิดขึ้นแต่เหตุด้วยดี 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพิจารณา
เห็น อานิสงส์ 6 ประการนี้แล เป็นผู้สามารถเพื่อไม่กระทำเขตจำกัดในธรรม
ทั้งปวง แล้วยังอนัตตสัญญาให้ปรากฏ.
จบตติยอโนทิสสูตรที่ 9

อรรถกถาตติยอโนทิสสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในตติยอโนทิสสูตรที่ 9 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อตมฺมโย ความว่า เป็นผู้เว้นจากตัณหาและทิฏฐิ ที่พระ-
ผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว่า ตัมมยะ. บทว่า อหํการา ได้แก่ ทิฏฐิคืออหังการ
(ความเห็นว่าเป็นเรา). บทว่า มมํการา ได้แก่ ตัณหาคือมมังการ (การ
ยึดถือว่าของเรา). คำที่เหลือในบททั้งปวงง่ายทั้งนั้น ฉะนี้แล.
จบอรรถกถาตติยอโนทิสสูตรที่ 9

10. ภาวสูตร

ว่าด้วยไตรภพและไตรสิกขา

[376] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภพ 3 นี้ควรละ ควรศึกษาในไตรสิกขา
ภพ 3 เป็นไฉน ? คือ กามภพ รูปภพ อรูปภพ ภพ 3 นี้ควรละ ไตรสิกขา
เป็นไฉน ? คือ อธิศีลสิกขา อธิจิตสิกขา อธิปัญญาสิกขา ควรศึกษาใน
ไตรสิกขานี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อใดแล ภพ 3 นี้ เป็นสภาพอันภิกษุ